Als consument heb je het recht om te weten wat de herkomst is van de kleding die je koopt. Wat draag je en waar zou je aan bij willen dragen? In dit artikel leggen we uit wat duurzame kleding (niet) is, en waar je op moet letten. Dit artikel is een startpunt om je te verdiepen in dit thema.
Wanneer is kleding duurzaam?
Kleding is duurzaam wanneer het zo min mogelijk schadelijke effecten heeft op mens en milieu. Dit heeft te maken met het productieproces, het materiaal en de arbeidsomstandigheden. Fair fashion wordt ook wel zo genoemd omdat het onder eerlijk omstandigheden gemaakt is. Dat wil dus zeggen een eerlijk loon, geen kinderarbeid en onder gezonde omstandigheden. Daarnaast gaat de term duurzaamheid over een lange levensduur. Op het gebied van kleding heeft dit dus betrekking op de kwaliteit.
Welke elementen vind jij het belangrijkste? Of kies je het liefst voor een merk dat goed presteert op alle elementen?
De keuze is aan jou. Sommige mensen gooien het roer volledig om. Die besluiten om alleen nog maar vintage kleding te kopen en duurzame merken. Voor anderen is kleding selecteren op duurzame stoffen een eerste stap. Hoe je aan de slag gaat en waar je op kunt letten lees je verderop in dit artikel.
Fashion, een lelijke industrie?
De kledingindustrie is één van de meest vervuilende sectoren ter wereld. Dan gaat het niet alleen over de impact van de productie, maar ook wat er daarna gebeurd. Alleen al in Nederland wordt er elk jaar 238 miljoen kilo textiel weggegooid. Wil je hier wat dieper induiken? Google maar eens naar ‘afvalberg kleding’ of bekijk één van de documentaires over dit onderwerp.
Mensen doneren met goede intenties hun kleding in kledingcontainers. Een groot deel hiervan komt terecht in het buitenland. Het is te veel om te verwerken of het is niet meer bruikbaar vanwege de slechte kwaliteit. Ook kampen kledingbedrijven met grote overschotten door massaproductie. Dit zorgt voor bergen van afval.
Veel van deze kleding bevat schadelijke stoffen waaronder microplastics. Dit lekt via deze afvalbergen de natuur in, en is dus schadelijk voor dieren en mensen.
Fast fashion
Fast fashion is een productie- en marketingmethode gericht op het snel produceren en verkopen van grote hoeveelheden kleding. Vaak gaat het om kledingstukken van lage kwaliteit. Fast fashion draait om vaak en veel kleding kopen.
Dit consumptiegedrag wordt aangemoedigd, gefaciliteerd en aangewakkerd door de fast fashion-industrie. Hoewel dit probleem steeds meer aandacht krijgt en er veel positieve ontwikkelingen plaatsvinden, lijkt overconsumptie steeds verder te escaleren.
De opkomst van fast fashion sinds de jaren zestig en zeventig heeft geresulteerd in een enorme toename van kledingproductie en kledingconsumptie. Mode werd toegankelijker voor de ‘gewone mens’. Wat als iets positiefs begon is een schadelijke systeem van overproductie en overconsumptie geworden.
De prijs van kleding
De kledingindustrie maakt biljoenen winst, maar bijna alle makers (98%!) van kleding krijgen geen leefbaar loon.
Een leefbaar loon is een mensenrecht. De conventionele kledingindustrie profiteert van het gegeven dat mensenrechten in bepaalde landen niet worden nageleefd. Dit schept namelijk de mogelijkheden om snel en goedkoop kleding te produceren. Productie vindt voornamelijk plaats in landen met lage arbeidskosten. In deze landen gelden andere regels waardoor slechte arbeidsomstandigheden en ook het overmatig gebruik van chemicaliën toegestaan zijn.
Een kledingstuk van vierhonderd euro kan in dezelfde omstandigheden gemaakt zijn als een top van tien euro. Een hogere prijs betekent niet dat het duurzaam is of de kwaliteit beter.
Een goedkoop kledingstuk betekent meestal dat iets of iemand anders dan jij de prijs betaald. Het programma Prijsknaller belicht dit onderwerp. Ook een aanrader is de documentaire The True cost.
Maatregelen en onze rol
Verbetering en verantwoordelijkheid begint bij de producenten en merken zelf. Althans zo zou het moeten zijn. Dit gebeurt steeds meer, maar nog lang niet genoeg. Daarom nemen overheden verschillende maatregelen.
Nederland is sinds 1 juli 2023 het tweede Europese land met wetgeving die kledingmerken verplicht om verantwoordelijkheid te nemen voor kledingafval. Wat betekent dit voor ons en hoe gaat dit eruit zien? Dat is nog afwachten. Ook valt nog niet te zeggen in hoeverre dit een positief effect gaat hebben. De verwachting is dat modemerken hierdoor meer textiel gaan hergebruiken. Hopelijk motiveert dit steeds meer merken en ketens om circulair te ontwerpen en betere kwaliteit kleding te maken.
Wat is onze rol hierin? Hoe kunnen wij bewust consumeren zodat we niet of minder bijdragen aan de de misstanden in de kledingindustrie? En hoe combineren we dit met onze wensen op persoonlijk vlak?
Positief nieuws: Er zijn veel duurzame en eerlijke alternatieven. Ook wanneer je niet veel geld wil (of kan) uitgeven aan kleding. De overkoepelende term voor kleding die wel fair, biologisch en duurzaam is wordt slow fashion genoemd. Veelgebruikte andere termen zijn fair fashion en sustainable fashion.
Dat de huidige kledingindustrie veel schade aanricht, dat is duidelijk. Dat mensen veel meer kopen dan nodig en gezond is, is echter niet te wijten aan deze industrie. Natuurlijk wordt dit wel aangemoedigd op allerlei effectieve manieren, maar uiteindelijk is het de consument zelf die het koopt. Het probleem en daarmee de verandering begint dus ook bij ons.
Een goed begin is minder kopen, en vooral kritisch te zijn op wat je koopt en draagt.
Duurzame kleding kiezen: Waar beginnen?
Twijfel je of je iets wel of niet ‘moet’ kopen, dan kan het ook helpen om jezelf de volgende vragen te stellen:
- In hoeverre is dit kledingstuk tijdloos en past het bij jou?
- Ga je dit een seizoen dragen of meerdere jaren?
- Zou je met dit kledingstuk een ander blij kunnen maken of eindigt het binnen een jaar in de afvalbak?
- Wat maakt dit jouw geld waard?
Originele en betaalbare alternatieven
Vintage kleding
De meest duurzame kleding is vintage. Dit is immers al gemaakt. Vanuit dat perspectief is het beter dan nieuwe kleding. De prijs kan ook een stuk aantrekkelijker zijn. Vintage items en tweedehands kleding van hoge kwaliteit zijn een goede keuze ongeacht jouw stijl en budget.
Je hoeft niet eindeloos te zoeken op Vinted of Marktplaats.
Kijk hier voor een overzicht van de beste vintage winkels in Nederland en België
Kleding huren
Kleding huren is ook steeds meer in opkomst. Bij Circle Closet bijvoorbeeld kun je exclusieve designer items huren zoals avondjurken en tassen voor speciale gelegenheden.
Bij Mud Jeans huur je jeans tegen een klein bedrag per maand. Mud Jeans is een Nederlands merk dat koploper is op het gebied van sustainable fashion en innovatie. Zij brengen de principes van een circulaire economie in de praktijk en zijn transparant over hun methodes en productieprocessen.
Kleding ruilen
Kleding ruilen kun je in je eigen vrienden- of kennissenkring organiseren. Maar er bestaan ook verschillende initiatieven op dit vlak zoals Clothing Loop. Via Clothing Loop kun je eenvoudig en gratis kleding ruilen met anderen in de buurt.
Bepaal jouw prioriteiten
Om te bepalen welke merken jouw aandacht en geld verdienen is het van belang om eerst jouw prioriteiten helder te krijgen. Hierdoor breng je focus en structuur aan in jouw zoektocht. Begin bijvoorbeeld met twee eisen of één specifieke dealbreaker. Een voorbeeld:
Vermijden (dealbreaker): Kleding gemaakt in landen die bekend staan om mensenrechtenschendingen of kleding gemaakt van synthetische materialen.
Eisen: Hoog draagcomfort en kleding die niet snel slijt.
Is het fast of fair fashion?
Kleding vinden die je mooi vindt kan al een hele opgave zijn. Wanneer je dat gevonden hebt, hoe beoordeel je dan of deze kleding duurzaam en fair is?
- Bekijk de website of social media kanalen van het bedrijf. Zoek naar informatie over duurzaamheid/sustainability. Welk beleid hebben zij op dit thema en zijn ze open over de manier van produceren? Kun je bijvoorbeeld vinden hoe of waar de kleding wordt gemaakt? Wanneer een merk aandacht besteed aan sustainability in hun communicatie, dan is het goed om te achterhalen of dit ook terugkomt in hun acties. Anders is het simpelweg een mooi verhaal (green washing), en meer niet.
- Gebruik een onafhankelijke en betrouwbare bron om te beoordelen hoe fair een merk is. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar het overzicht van merken die lid zijn van de Fair Wear Foundation.Dit is een organisatie die zich inzet voor betere werkomstandigheden in de kledingindustrie. Een handige tool om te gebruiken bij jouw beoordeling van kleding is Good On You. Hier kun je zien hoe merken scoren op de onderdelen mens, dier en planeet. Dit leidt tot een algemene score op een schaal van heel slecht (vermijden!) tot geweldig. Good On You is transparant over hun rating methode en waar zij hun data vandaan halen. Ook ratings van Nederlandse merken zoals Zeeman en Hema zijn hier te vinden.
- Bekijk webshops of websites die zich specialiseren in duurzame kleding. Hier is de selectie al voor jou gemaakt. Tip: Project Cece en Shop Like You Give A Damn.
Filteren en selecteren op materiaal
Bij het selecteren van kleding zijn de stoffen essentieel. Die zijn bepalend voor de levensduur, het draagcomfort en hoe jij je hierin voelt. Ook vertel de stof iets over de manier van produceren en hoe vriendelijk dit is voor mens, dier en natuur.
De gouden combinatie: materialen die zowel natuurlijk als duurzaam zijn met een hoog draagcomfort. Dit zijn bijvoorbeeld biologisch katoen, linnen en (duurzamere varianten van) viscose zoals lyocell.
Check dus altijd het label in de winkel of de beschrijving van het materiaal in een webshop. Benieuwd naar de voor- en nadelen van kledingstoffen, hun eigenschappen en herkomst? Hier kun je een overzicht vinden.
Aan de slag
Het verduurzamen van jouw kledingkast begint bij de keuzes die jij maakt. Ergens beginnen, is beter dan niet beginnen.
Het hoeft niet moeilijk (of duur) te zijn. Simpelweg komt het neer op:
- Bepaal eerst waar jij je goed in en bij voelt.
- Wees nieuwsgierig: Verdiep jezelf in het merk en waarom je iets koopt. Check bijvoorbeeld de Good on You app en bekijk welke merken aangesloten zijn bij de Fair Wear Foundation.
- Wil je iets nieuws kopen? Kijk naar fair fashion merken zoals Mud Jeans, Kuyichi en Armed Angels.
- Minder kopen.
- Kies voor vintage of tweedehands of doe aan kledingruil.
- Laat synthetische materialen liggen. Kies waar mogelijk voor natuurlijke, biologisch afbreekbare materialen.