Schadelijke stoffen vermijden en opsporen kan een hele klus zijn. De namen die gegeven worden aan deze stoffen bekken ook niet bepaald lekker. In dit artikel bespreken we schadelijke ingrediënten en geurstoffen die je terugvindt in veel schoonmaakproducten en cosmetica. Beoordeel vervolgens zelf wat je (liever niet) in huis haalt.
Overzicht veelgebruikte schadelijke stoffen
Vind je het lastig of teveel gedoe om telkens een product te checken op ongewenste stoffen? Ga dan naar dit artikel. Daar delen we namelijk een overzicht van de beste natuurlijke schoonmaakmiddelen en betrouwbare verkooppunten.
Aceton
Aceton is een oplosmiddel dat vaak te vinden is in nagellakremover, parfum, schoonmaakmiddelen en afwasmiddel. Verhoogt de kans op irritatie van de slijmvliezen, huid en luchtwegen. Daarnaast kan aceton leiden tot duizeligheid, misselijkheid en problemen met coördinatie. Bij hogere concentraties tast aceton het zenuwstelsel aan.
Ammoniak
Raamschoonmakers zoals Glassex bevatten ammoniak. Dit irriteert de huid, luchtwegen en ogen. Ammoniak kan schade veroorzaken aan organen zoals nieren en lever. Als dit in contact komt met een chloorproduct (bijvoorbeeld bleek) dan ontstaat er een schadelijk gas. Dit is zeer giftig en gevaarlijk. Meng dus nooit verschillende schoonmaakmiddelen met elkaar.
Benzaldehyde
Benzaldehyde is een oplosmiddel dat veel gebruikt wordt in cosmetica en schoonmaakmiddelen. Het heeft een sterke amandelgeur waardoor het onder andere wordt gebruikt als geurstof in levensmiddelen en ook parfum. Kan irritatie geven aan ogen, huid, longen, keel en mond. Problemen die kunnen optreden zijn misselijkheid, buikpijn, nierschade en aantasting van het centrale zenuwstelsel (CZS).
Klachten die horen bij aantasting van CZS zijn onder andere: wazig zien, geheugenverlies, gevoelloosheid van het gezicht, pijn in ruggengraat, nekpijn, duizeligheid, hoofdpijn en desoriëntatie. Ook dementie, concentratieproblemen en spierziektes zijn aandoeningen die kunnen ontstaan door aantasting van het CZS.
Benzyl alcohol
Dit is een oplosmiddel dat te vinden is in veel schoonmaakproducten, verzorgingsproducten, cosmetica en wasverzachters. Deze stof kan hoofdpijn, duizeligheid en een lage bloeddruk veroorzaken. Ook verhoogt het de kans op schade aan luchtwegen.
In biologische producten is deze stof ook te vinden, maar dan is het de natuurlijke variant. Die heeft niet dezelfde schadelijke werking.
Benzyl acetate
Benzul acetate is een geurstof die vaak gebruikt wordt in schoonmaakmiddelen, luchtverfrissers, parfum, cosmetica en wasmiddel. Verhoogt onder andere het risico op kanker, geboorteafwijkingen en longproblemen. Zorgt voor irritatie aan huid en ogen.
Ethyl acetate/Ethylacetaat
Een oplosmiddel dat vaak in nagellakremover, nagellak, parfum, lijm en verf zit. Dit irriteert de neus en luchtwegen.Daarnaast kan het klachten geven aan ogen en leiden tot hoofdpijn. Door de zoete geur van deze stof zit het soms als geurstof in in schoonmaakmiddelen en verzorgingsproducten.
Formaldehyde
Dit is een kleurloos gas en kan schadelijk zijn voor onze gezondheid. Het is onder andere te vinden in meubels, kleding, beddengoed, schoonmaakmiddelen, tapijt, laminaat en isolatiemateriaal.
Formaldehyde zit ook in sigarettenrook en uitlaatgassen. Ook zit het in keukengerei gemaakt van melaminekunststof. Deze stof kan vrijkomen uit producten en is schadelijk wanneer je dit inademt. Het is mogelijk kankerverwekkend en kan schade geven aan luchtwegen, slijmvliezen, huid en gewrichten.
Formaldehyde wordt ook in verband gebracht met angstklachten, depressie, hoofdpijn, chronische vermoeidheid en slaapproblemen.
Ftalaten
Dit zijn weekmakers. Deze tref je aan in verschillende producten van plastic en kunststof zoals voedselverpakkingen, speelgoed en vloeren. Ook zitten ze vaak in verf, schoonmaakmiddelen, cosmetica, nagellak, shampoo, regenkleding en tapijt.
Het gevaar bij weekmakers is dat deze vrij kunnen komen. Dit verhoogt het risico op astma, vruchtbaarheidsproblemen, geboorteafwijkingen en eczeem. Daarnaast zijn ftalaten hormoonverstorend.
Lysmeral / Lilial, Butylphenyl Methylpropional /2-(4-Tert-Butylbenzyl)propionaldehyde/BMHCA
Butylphenyl methylproional, ookwel bekend als Lysmeral, Lilial of BMHCA. Deze stof kan niet als veilig worden beschouwd. De geurstof heeft een bloemige geur die veel in cosmetica en ook in zonnebrandmiddelen werd gebruikt. Dit is sinds 2022 niet meer toegestaan.
In lage concentraties is deze geurstof nog wel toegestaan in bijvoorbeeld schoonmaakproducten. Check dus goed op het etiket of deze stof erop staat.
Methylisothiazoline (MIT/MI)
MI is een conserveermiddel die de groei remt van gisten, bacteriën en schimmels door deze cellen te doden. Maar dat kan dus ook impact hebben op menselijke cellen. Dit kan verschillende gevolgen hebben waaronder huidirritaties en het opwekken van allergieën.
In producten die op de huid blijven zoals crème is deze stof inmiddels verboden. Het mag in lage concentraties nog wel in andere producten zitten.
Parabenen
Parabenen zijn conserveermiddelen die in veel verschillende soorten producten zitten. Denk aan speelgoed, schoonmaakmiddelen en verzorgingsproducten. Parabenen zijn stoffen die hormoonverstorend (kunnen) zijn. Wetenschappers hebben dit met zekerheid vastgesteld voor butylparabeen.
Sodium Lauryl Sulfate (SLS) en Sodium Laureth Sulfate (SLES)
Sodium Lauryl Sulfate (SLS) en Sodium Laureth Sulfate (SLES) behoren tot de groep surfactants (wasstoffen). SLS kun je beter vermijden omdat dit niet vriendelijk is voor jouw huid. Het is irriterend en vrij agressief waardoor het niet geschikt is om dit op je (hoofd)huid te gebruiken. Het zorgt ervoor dat het beschermende vettige laagje dat jouw huid beschermt verdwijnt.
Je vindt het vaak in afwasmiddel, shampoo, handzeep en gezichtsreinigers. Ook vaak bij merken die overkomen als gezond en natuurlijk. SLS wordt wel steeds minder gebruikt tegenwoordig, maar check altijd de ingrediëntenlijst. Wanneer je op de achterzijde van een product kijkt zie je deze stof vaak bovenaan staan.
Sodium Laureth Sulfate (SLES) is minder agressief. Toch is het ook af te raden om SLES te gebruiken wanneer je een droge en/of gevoelige huid hebt.
Triclosan
Triclosan is een conserveermiddel. Deze stof is mogelijk hormoonverstorend en zeer schadelijk voor in water levende organismen. Het kan onder andere in uierzalf zitten, zeep, douchegel, tandpasta en nagelproducten.
Vermijden: Overzicht schoonmaakmiddelen
- Chemische, bacteriedodende middelen hebben effect op ons immuunsysteem. Dat is extra problematisch bij kinderen. Deze middelen doden ook de nuttige bacteriën. Daarnaast kunnen deze middelen giftig zijn voor huisdieren. Dit type desinfecterende middelen bevat stoffen die mogelijk kankerverwekkend en schadelijk zijn voor de luchtwegen. Dettol en Unicura zijn voorbeelden van dit soort producten. Een no go voor een gezond huishouden.
- Reinigers met chloor en bleekmiddelen zoals Viakal, Cilit Bang en Antikal zijn zeer agressief en giftig. Sommige van deze middelen tasten zelfs aluminum, chromen oppervlakken en kunststoffen aan. Je kunt je voorstellen dat dit niet veel goeds betekent voor de mogelijk effecten op mensen en dieren.
- Glasreinigers met ammoniak zijn irriterend voor huid, ogen en luchtwegen. Wanneer dit in contact komt met producten die chloor bevatten ontstaan er zeer giftig gas.
- Schoonmaakmiddelen met onbekende inhoud. Is het onduidelijk wat er precies in een product zit? Dan is dat een rode vlag. Er zijn helaas nog een hoop producten waarbij je niet via het etiket kunt achterhalen wat er inzit. In dit geval is dat geen leuke verassing. Lekker laten laten staan wat ons betreft!
Blijf ook waakzaam wanneer sensitive of voor de gevoelige huid op de verpakking staat. Dat is helaas geen garantie voor minder schadelijke of agressieve stoffen.
Hieronder een voorbeeld van een handzeep die bestemd is voor de gevoelige huid. Hier zitten minstens vijf zorgwekkende ingrediënten in. Dit is dus alles behalve mild voor de (gevoelige) huid. Deze stoffen zijn ook terug te vinden in het bovenstaande overzicht met schadelijke stoffen.
Hoe zit het met geurstoffen?
In één product kunnen wel vijf tot tien verschillende geurstoffen zitten. Er bestaan duizenden soorten geurstoffen. Het lastige met geurstoffen is dat er meestal alleen ‘parfum’ vermeld staat op het etiket. De geurstoffen die erom bekend staan dat zij een allergische reactie kunnen veroorzaken, moeten wel vermeld worden op de verpakking. Op dit moment zijn er 26 geurstofallergenen vastgesteld. Bekijk hier de volledige lijst.
Wanneer je gevoelig bent voor geurstoffen kun je last krijgen van slijmvliezen, jeuk, huiduitslag en bultjes. Meer dan 90 procent van de geurstoffen in producten is synthetisch. Parfum vermijden, met name van synthetische oorsprong, is een veiligere keuze.
Op de verpakking staat vermeld wanneer het om parfum gaat op basis van natuurlijk ingrediënten. Dat is een beter alternatief dan synthetische parfum. Maar niet alleen synthetische geurstoffen kunnen tot problemen leiden. Mensen kunnen ook gevoelig zijn voor natuurlijke geurstoffen. Etherische oliën en linonleen (sinaasappelolie) bijvoorbeeld kunnen ook allergische reacties uitlokken.
De wet ziet etherische olie als één ingredient waardoor alle verschillende oliën niet apart vermeld hoeven te staan. Een natuurlijk, gezond product kan op deze manier toch niet prettig zijn voor jou.
Lees ook:
Natuurlijk schoonmaken: Overzicht beste & betaalbare alternatieven